Zdrowy i pełny uśmiech seniora

Seniorzy, którzy mają jeszcze wiele własnych zębów, powinni szczególną uwagę przyłożyć do dbania o nie, by zachować je jak najdłużej. Ci, którzy nie mieli tego szczęścia i ich uśmiech już obecnie jest mocno nadwątlony, powinni dowiedzieć się, jakie są sposoby wypełniania tych ubytków. Uzupełnianie braków w uzębieniu przede wszystkim pozwoli wygodnie i normalnie jeść, prawidłowo i wyraźne mówić, zachować naturalny wygląd, ale także poprawi samopoczucie seniora.

Mnóstwo seniorów boryka się z problemami, jakie przyniosła za sobą utrata zębów. Ubytki w uzębieniu w żadnym wypadku nie są wyłącznie problemem natury estetycznej. Rozwijające się stany zapalne w jamie ustnej mają wpływ na wystąpienie szeregu chorób, w tym nawet chorób serca. Wiele osób w podeszłym wieku ma tak znaczące ubytki w swoim uzębieniu, że wywołuje to nawet problemy z jedzeniem. Dlaczego kwestia nieleczonych i brakujących zębów z jednej strony ma tak olbrzymią skalę, a z drugiej wciąż zbyt mało się o tym mówi, a profilaktyka i leczenie są niewystarczające do zmniejszenia problemu? Właśnie w niedostatecznej edukacji można upatrywać źródła tak szerokiego rozprzestrzenienia problemu, ponieważ właściwa higiena jamy ustnej i dbanie o zęby w dużej mierze wpływa na zachowanie zdrowych zębów na długie lata. Powszechnie znane porzekadło „lepiej zapobiegać niż leczyć” jest stuprocentowo prawdziwe i tak też dzieje się w przypadku zębów.

Dlaczego tracimy zęby?

Główną przyczyną utraty zębów jest niewłaściwa higiena jamy ustnej, która doprowadza do stanów zapalnych. Te z kolei z czasem osłabiają zęby i dziąsła, zęby niszczeją i tak dochodzi do powstawania braków. Także lekceważona próchnica doprowadza do zniszczenia korony zębowej, a pozostały korzeń nadaje się tylko do usunięcia. Oczywiście zęby można także stracić w wyniku urazu.

Niezależnie od tego, czy ząb został usunięty przez stomatologa czy utracony w inny sposób, o uzupełnieniu powstałego ubytku trzeba myśleć jak najszybciej. Inaczej w wygojonym, pustym miejscu po zębie zaczyna zanikać tkanka kostna i dziąsło, co później stanowi przeszkodę przy niektórych metodach uzupełniania luk, generuje dodatkowe koszty i rozwleka się w czasie. Jeżeli zęby nie są jeszcze bardzo zniszczone, ale dalsze zaniedbania mogą prowadzić do powstania ubytków, to jest to ostatni dzwonek do tego, by jeszcze podjąć działania zapobiegające utracie zębów w przyszłości. Jak prawidłowo dbać o swoje uzębienie, by zminimalizować ryzyko bezzębia w wieku senioralnym?

Jak dbać o swoje zęby, by cieszyć się naturalnym, zdrowym uzębieniem jak najdłużej?

Najważniejsze jest to, aby jak najwcześniej zadbać o właściwą higienę, już od dzieciństwa, kiedy jeszcze ma się zęby mleczne. Oczywiście nie oznacza to, że jeżeli zaniedbało się ten temat w przeszłości, to później nie ma sensu już wprowadzać zdrowych i właściwych nawyków. Warto zająć się tym tematem jak najszybciej, nawet jeżeli sygnałem do tego są już dokuczliwe dolegliwości, takie jak ból zęba czy krwawiące dziąsła. Jeżeli problemy są spore, od razu kiedy tylko zwróci się na nie uwagę należy udać się do dentysty, nie zwlekać już z tą decyzją, nie czekać aż „samo przejdzie”.

Jeżeli zainteresowanie stanem swojego uzębienia nie jest podyktowane już istniejącymi problemami, a po prostu zrozumieniem tego, jak ważne jest zdrowie jamy ustnej, to przegląd dentystyczny też jest wskazany – ale na początek można zacząć od samodzielnych zmian. Każdy człowiek ma inne zęby, jedna osoba kilka lat zaniedbań przypłaci licznymi ubytkami i stanem zapalnym, u innej natomiast zęby mimo wszystko będą zupełnie zdrowe, a jedynym problemem będzie kamień nazębny. Nie oznacza to jednak, że nie warto zacząć dbać o zęby, bo sytuacja może się zmienić.

Zagrożenia dla higieny jamy ustnej

Podstawą utrzymania uzębienia w dobrym stanie jest codzienna higiena. Nie wystarczy tylko szczotkować zęby, konieczne jest także używanie nici dentystycznej, która pomoże usunąć resztki pokarmów z trudno dostępnych przestrzeni między zębami. Bardzo ważne jest również to, aby pamiętać o stosowaniu płynu do higieny jamy ustnej, który zabija obecne w niej bakterie. Warto również co jakiś czas odwiedzić dentystę w celu usunięcia kamienia nazębnego, oczywiście konieczne są także regularne wizyty kontrolne.

Jeżeli pojawi się ból zęba lub zauważy się pierwsze oznaki próchnicy, z wizytą u stomatologa nie należy zwlekać! Nawet mimo przestrzegania zasad higieny może się zdarzyć, że pojawi się jakiś stan zapalny czy któryś ząb zacznie się psuć. Być może z biegiem lat mimo wszystko nie uda się zachować pełnego uzębienia. Jednak uzupełnienie jednego ubytku przy zdrowej reszcie zębów oraz zdrowych dziąsłach jest znacznie mniej kłopotliwe i nie tak rozłożone w czasie, jak cały proces leczenia, usuwania korzeni, dobrania metody protetycznej i przeprowadzenie wszystkich związanych z nią zabiegów. Droga do zdrowego uśmiechu jest znacznie dłuższa i droższa, jeżeli problemów zdrowotnych w obrębie jamy ustnej jest więcej.

Jakie są metody uzupełniania ubytków w uzębieniu?

Przede wszystkim metoda wypełnienia luki uzależniona jest od umiejscowienia ubytku, liczby utraconych zębów i ogólnego stanu dziąseł oraz kości żuchwy. W naszym kraju najczęściej wykorzystywaną metodą uzupełnienia braków w uzębieniu jest proteza akrylowa – częściowa lub pełna. Jest to opcja najszerzej dostępna, ponieważ jest refundowana przez NFZ – ale tylko raz na pięć lat i tylko przy ubytku co najmniej pięciu zębów w jednym łuku. Jest to najmniej wygodne uzupełnienie braków w uzębieniu. Proteza może się przemieszczać, nie pozwala na swobodne jedzenie pokarmów każdego rodzaju, mogą się pod nią dostawać fragmenty pokarmu.

Dodatkowo źle dopasowana może być niewygodna, trudno się do niej przyzwyczaić i może wywoływać odruch wymiotny ze względu na drażnienie podniebienia. Proteza taka jest wyciągana na noc, a w ciągu dnia w celu zachowania jej stabilnego umocowania powinno się używać specjalnego kremu mocującego. Użytkowanie jej może być niestety dość uciążliwe, a dodatkową wadą jest fakt, że taka proteza nie zapobiega zanikowi kości i dziąseł.

Implanty zębowe

W przypadku jednego ubytku (ale nie tylko), niezależnie od jego usytuowania, najbardziej korzystnym wyjściem jest umieszczenie implantu zębowego. Jest to rozwiązanie kosztowne, ale jest to koszt jednorazowy – raz umieszczony implant wystarcza już do końca życia. Implant wizualnie jest właściwie nie do odróżnienia od naturalnych zębów. Takie uzupełnienie składa się z trzech części. Wszystkie wykonane są z materiałów obojętnych dla organizmu ludzkiego, dzięki czemu prawdopodobieństwo odrzucenia implantu jest właściwie zerowe. Obecnie w związku z rozwojem technologii jest też coraz mniej przeciwwskazań do wykonania takiego zabiegu, nawet częściowy zanik kości nie musi wykluczać takiego zabiegu.

O implancie najlepiej pomyśleć jak najszybciej po powstaniu ubytku. Jednak nawet po dłuższym czasie dzięki nowoczesnym metodom może być możliwe odtworzenie kości i umieszczenie w niej implantu. Każdy przypadek musi być indywidualnie rozpatrzony przez specjalistę, który wykryje i wskaże ewentualne zastrzeżenia, a także podpowie, czy skorzystać z tego sposobu uzupełnienia braków w uzębieniu, czy wybrać inny – szczególnie, jeśli ubytków jest więcej niż jeden.

Most protetyczny

Kolejnym sposobem jest wykonanie mostu protetycznego. Tą metodą można wypełnić nawet kilka sąsiadujących ze sobą ubytków, ale jest kilka warunków. Po pierwsze, musi być na czym zamocować taki most; czyli muszą być zdrowe zęby, na których będzie można osadzić korony mostu. Z tego względu nie jest możliwe wykonanie mostu, jeżeli utracone zostały ostatnie zęby, ponieważ nie będzie do czego do przymocować.

Warto wiedzieć także, że założenie mostu będzie się wiązało z koniecznością oszlifowania zębów, które będą stanowiły dla niego podparcie. Zaletą tego rozwiązania jest relatywnie niższa cena, wysoka trwałość wypełnienia, a także brak trudności z przyzwyczajeniem się do obecności mostu protetycznego. Założenie mostu wymaga jednak kilku wizyt u dentysty. Po wykonaniu mostu efekt jest bardzo naturalny, most pozwala praktycznie zapomnieć o tym, że ma się ubytki w naturalnym uzębieniu. Co ważne, most zębowy jest rozwiązaniem, które nie eliminuje zupełnie procesu zanikania kości w miejscu ubytku, ale w bardzo znaczący sposób go spowalnia.

Proteza na implantach

Trwałe rozwiązanie w przypadku bezzębia. To rozwiązanie łączy w sobie założenie implantów zębowych oraz specjalnych mostów – łączników między nimi. Jest to rozwiązanie drogie, jednak pozwala raz na zawsze zapomnieć o problemach z zębami. Założenie takiej protezy pozwala normalnie jeść wszystkie rodzaje pokarmu, eliminuje także problem zanikania kości w miejscach ubytków. Proteza taka może być założona na stałe – wówczas zdjąć ją może tylko stomatolog. Alternatywą jest założenie protezy ruchomej, którą posiadacz może samodzielnie wyjąć i wyczyścić. To rozwiązanie wymaga wszczepienia mniejszej liczby implantów, niż w przypadku protezy stałej. Cały proces tworzenia takiej protezy jest długi. Jednak warto przeczekać go z myślą, że jego zakończenie będzie oznaczało także koniec zmartwień związanych z uzębieniem. Oczywiście o protezę należy właściwie dbać, aby zachowała trwałość i spełniała swoją funkcję. O wszystkich zasadach, których należy przestrzegać, poinformuje pacjenta specjalista zakładający protezę.

Nie jest żadną tajemnicą, że za pozostawiający wiele do życzenia stan uzębienia seniorów w dużym stopniu odpowiada niewystarczająca refundacja zabiegów stomatologicznych z Narodowego Funduszu Zdrowia. Leczenie implantologiczne wiąże się z bardzo wysokimi kosztami, które dla wielu starszych osób są nieosiągalne. Niestety ta smutna rzeczywistość sprawia, że seniorzy często muszą sobie dawać radę z niekompletnym uzębieniem. Warto jednak podjąć starania o zachowanie zdrowia tych zębów, które zostały. Warto również maksymalnie wykorzystywać chociaż te niewielkie świadczenia, jakie gwarantuje NFZ na korzystanie z usług dentysty. Jeżeli nie jest możliwe uzupełnienie braków, trzeba pamiętać chociaż o bieżącym leczeniu zębów, które pozostały. Pomoże to uniknąć rozwijających się stanów zapalnych i problemów z mówieniem, a także zachować możliwość w miarę normalnego spożywania pokarmów. Niemniej najlepszym sposobem na zdrowe zęby jest dbałość o nie już od jak najwcześniejszych lat, systematyczne leczenie zębów jest znacznie mniej kłopotliwe, niż późniejsze uzupełnianie ich braków.