Zawał serca – co warto o nim wiedzieć?

zawał sercaZawał serca należy do jednej z najbardziej powszechnych przyczyn przedwczesnej śmierci. Warto wiedzieć, jakie czynniki sprzyjają wystąpieniu zawału serca i czego należy się wystrzegać, aby go uniknąć. Co trzeba wiedzieć o zawale serca?

 

Jeżeli dojdzie do zawało serca, zwykle chorego dotykają charakterystyczne dla tego schorzenia objawy, jednak nie musi tak być. Warto wiedzieć, jak rozpoznać zawał serca i zareagować w porę, dzięki czemu będzie duża szansa na uratowanie chorego. Ważna jest również pomoc przedmedyczna przy zawale, każdy powinien wiedzieć, jak postąpić z chorym w takiej sytuacji – może w ten sposób uratować mu życie. Zawał serca obecnie dotyka niestety coraz częściej także młodszych ludzi, nie zawsze jest wynikiem długotrwałych chorób przewlekłych i zdarza się, że występuje zupełnie niespodziewanie. Od szybkości reakcji przy zawale serca zależy nie tylko życie chorego, ale także stopień jego sprawności po przebytym zawale serca. Im szybciej nadejdzie pomoc medyczna, tym większe szanse są na powrót do niemal pełnej sprawności. Bardzo ważna jest wówczas także profilaktyka wtórna i rehabilitacja kardiologiczna, która bywa lekceważona przez pacjentów po przebytym zawale.

Jakie są przyczyny zawału serca?

przyczyny zawału sercaPrzede wszystkim zawał serca wiąże się z chorobą wieńcową, która prowadzi do niedrożności naczyń krwionośnych. Wielkim wrogiem prawidłowego funkcjonowania układu krążenia jest cholesterol LDL, który odkłada się w naczyniach i zmniejsza ich światło. Do takiego stanu doprowadza przede wszystkim niezdrowy tryb życia, czyli niewłaściwa dieta, brak ruchu, długotrwały stres, palenie papierosów i nadużywanie alkoholu. Nie bez znaczenia są także współistniejące schorzenia takie jak nadciśnienie tętnicze i cukrzyca. Szczególnie zagrożenie niesie za sobą niewłaściwe leczenie lub zaniedbanie leczenia tych chorób. Ryzyko zawału serca zwiększają również m.in. takie czynniki jak wady serca, obciążenia genetyczne, środowisko życia i oczywiście wiek. Bezpośrednią przyczyną zawału serca jest zamknięcie tętnicy wieńcowej, w wyniku czego po chwili dochodzi do martwicy mięśnia sercowego, czyli właśnie zawału serca. Bardzo często zawał jest bezpośrednim wynikiem wystąpienia konkretnego bodźca, np. bardzo dużego wysiłku fizycznegoczy nawet przeżycie bardzo silnego stresu).

Objawy zawału serca

Objawy zawału serca często są typowe – należą do nich bóle wieńcowe (zamostkowe), bóle w całej klatce piersiowej, duszności, obfite pocenie, uczucie lęku lub paniki oraz znaczne osłabienie chorego. Nie oznacza to jednak, że występują one w każdym przypadku, zdarzają się także symptomy nie tak charakterystyczne. Niestety utrudnia to błyskawiczne rozpoznanie zawału serca, a co za tym idzie opóźnia moment podjęcia decyzji o wezwaniu pogotowia. Do niejednoznacznych, ale dość częstych objawów zawału można zaliczyć ból brzucha, nudności i wymioty, ból w okolicy żuchwy lub karku, utratę przytomności.

Warto wiedzieć, że mimo iż zawał serca kojarzony jest powszechnie z bardzo silnym bólem, zdarzają się przypadki, że chory w ogóle nie odczuwa bólu. Dotyczy to zwykle cukrzyków, ale też osób w podeszłym wieku. Ważną informacją jest również to, że osoba po przebytym zawale może kolejny zawał przechodzić z zupełnie innymi objawami, niż miało to miejsce po raz pierwszy. Jeżeli zatem występują niepokojące, nagłe objawy, zwłaszcza u osoby znajdującej się w grupie podwyższonego ryzyka, należy wezwać pogotowie i przekazując zgłoszenie poinformować dyspozytora o podejrzeniu zwału serca.

Pierwsza pomoc przy zawale serca

pierwsza pomocJeżeli podejrzewa się u siebie lub kogoś w otoczeniu zawał serca, liczą się tak naprawdę sekundy. Pierwszą czynnością przy podejrzeniu zawału serca jest wezwanie pogotowia. Czekając na przyjazd ratowników należy zapewnić dopływ świeżego powietrza do pomieszczenia i ograniczyć ruch, aby nie obciążać niepotrzebnie serca. Najlepiej się położyć i spokojnie czekać na przyjazd lekarza. Bardzo ważne jest, aby starać się zachować spokój, nasilający się stres niestety może jeszcze bardziej pogorszyć stan zdrowia. W przypadku choroby niedokrwiennej serca lekarz może przepisać nitroglicerynę, którą należy chory może przyjąć w przypadku zawału serca. Podanie nitrogliceryny nie zawsze jest wskazane, trzeba obchodzić się z nią ostrożnie i stosować się dokładnie do zaleceń lekarza.

Bezpiecznie natomiast można podać kwas acetylosalicylowy, czyli popularną aspirynę. Jeżeli osoba z podejrzeniem zawału traci przytomność, należy sprawdzić drożność dróg oddechowych i cały czas monitorować jej oddech oraz tętno. Jeżeli któreś z nich zanika, należy przystąpić do resuscytacji krążeniowo-oddechowej aż do przyjazdu pogotowia. Właściwa diagnoza oraz dalsze czynności ratownicze należą już do specjalistów.

Rehabilitacja kardiologiczna

Pacjent po przebytym zawale wymaga specjalnego nadzoru lekarskiego i nie może lekceważyć zaleceń lekarza, nawet jeżeli czuje się dobrze. Jeżeli przed zawałem tryb życia tej osoby był daleki od zdrowego, konieczna będzie jego zmiana. Czas trwania i intensywność rehabilitacji po zawale będzie uzależniona od stopnia zawału, ogólnej kondycji zdrowotnej oraz występowania chorób towarzyszących. Efekty prowadzonej rehabilitacji i powrót do sprawności w lwiej części zależy od samego pacjenta i tego, czy będzie stosował się do zaleceń, wykonywał badania kontrolne i przyjmował leki. Zawał serca to bardzo poważne nadwyrężenie organizmu i dalsze zaniedbania mogą doprowadzić do przedwczesnej śmierci. Możliwy jest powrót do aktywnego życia, wymaga to jednak nieustannie prowadzonej profilaktyki wtórnej.