Otyłość u osób starszych
Otyłość jest bardzo niebezpieczna w każdym wieku, u seniorów stanowi jednak szczególne zagrożenie. Starszym osobom trudniej jest zrzucić nadliczbowe kilogramy, niż młodym ludziom, dlatego jeśli u seniora pojawi się otyłość, często zostaje na długie lata.
Otyłość przyczynia się do wystąpienia wielu chorób, w tym schorzeń układu krążenia oraz cukrzycy. Znacznie zmniejsza także szanse na dożycie sędziwego wieku. Ustalenie prawidłowej wagi dla starszych osób jest trudne i niekoniecznie musi pokrywać się z przyjętymi normami BMI (Body Mass Index). Wskaźnik BMI rzadko daje prawdziwy obraz w przypadku seniorów, dlatego w jeżeli jest podejrzenie otyłości, najlepiej zgłosić się z tą kwestią do swojego lekarza. Pomoże on ustalić, czy potrzebne jest zrzucenie zbędnych kilogramów, czy nie. Zdecydowanie największym powodem do niepokoju dla seniorów jest dobrze widoczna otyłość brzuszna, właśnie ona najczęściej jest odpowiedzialna za rozwinięcie się chorób przewlekłych, które mogą doprowadzić do wcześniejszej śmierci. Jak starsze osoby powinny dbać o utrzymanie prawidłowej wagi? Co zrobić, kiedy waga jest zdecydowanie zbyt wysoka i może zagrażać zdrowiu? Czy senior może wyjść z otyłości, jeśli zmaga się z nią od bardzo dawna?
Profilaktyka otyłości
Tak jak w przypadku innych chorób, najważniejsza jest profilaktyka – zdecydowanie łatwiej jest zapobiec otyłości, niż schudnąć, szczególnie w wieku 50+. Najlepszym działaniem profilaktycznym będzie oczywiście aktywność ruchowa. Dla wielu osób problem pojawia się po przejściu na emeryturę, kiedy nie ma już obowiązków i konieczności wychodzenia z domu tak często, jak wcześniej. Jeżeli senior jest aktywny i nudzi go siedzenie w fotelu, z pewnością szybko znajdzie sobie zajęcie. Inaczej jest w sytuacji, kiedy seniorowi brakuje motywacji do podjęcia aktywności fizycznej, wówczas bardzo szybko mogą się pojawić dodatkowe kilogramy. Zwłaszcza panie przy niewłaściwej diecie oraz zbyt małej dawce ruchu mogą szybko przybrać na wadze, co związane jest również ze zmianami hormonalnymi okresu menopauzy. Bardzo ważne jest więc, aby nie zapominać o sporcie i rekreacji. Dla starszych osób bardzo odpowiednim sportem będzie nordic walking, jazda na rowerze czy pływanie. Jeżeli tylko pozwala na to stan zdrowia seniora, wszystkie inne dyscypliny są również wskazane.
Odchudzanie seniora
Jeżeli nie udało się zapobiec otyłości i senior ma zdecydowanie zbyt dużą masę ciała, konieczne jest regularne monitorowanie stanu zdrowia poprzez wykonywanie odpowiednich, zaleconych przez lekarza badań. Nie wolno tego zaniechać, ponieważ badania umożliwią wczesne wykrycie choroby, jeśli taka się pojawi. Co za tym idzie, bezzwłoczne wdrożenie leczenia pomoże zmniejszyć lub zapobiec rozwojowi choroby. Drugą kwestią jest rozpoczęcie odchudzania – jest ono jednak trudniejsze, niż w przypadku osób młodszych. Koniecznie powinno odbywać się pod okiem specjalisty – lekarza lub dietetyka, który pomoże schudnąć w zdrowy sposób.
Dla seniorów odchudzanie w oparciu o popularne diety może skończyć się problemami zdrowotnymi! Starsze osoby nie powinny odchudzać się na własną rękę, bardzo szybko mogą doprowadzić w ten sposób do powstania znaczących niedoborów składników odżywczych w organizmie. Można oczywiście ograniczyć spożywanie produktów zawierających tłuszcz i cukry proste oraz żywności wysoko przetworzonej, która jest niezdrowa – chodzi jedynie o to, by nie zmieniać radykalnie swojej diety, przestawiając się nagle na dietę znalezioną w czasopiśmie czy poleconą przez kogoś.
Proces utraty zbędnych kilogramów
U starszych osób kluczową rolę dla skutecznego odchudzania spełnia czas. Proces utraty wagi powinien być powolny i stopniowy, podparty ćwiczeniami fizycznymi. Trzeba pamiętać o tym, że groźniejsze dla zdrowia od samej otyłości są bardzo duże wahania wagi, czyli powszechnie znany efekt jojo. Jeżeli po drastycznym odchudzaniu bardzo szybko powróci dawna waga, taki szybki przyrost masy ciała będzie bardzo niebezpieczny dla zdrowia. Utrata wagi musi zatem być rozłożona w czasie i cały czas wspomagana ćwiczeniami.
Jeżeli w czasie odchudzania senior zacznie się źle czuć, natychmiast powinien to zgłosić swojemu lekarzowi lub dietetykowi. Pogorszenie samopoczucia nie jest normalnym i pożądanym zjawiskiem na żadnym etapie utraty wagi, dlatego będzie ono oznaczało, że przyjęty sposób odchudzania jest niekorzystny dla danej osoby. Ponadto, dzięki stopniowej utracie wagi skóra będzie miała czas na na dostosowanie się, u starszych osób nie jest ona już tak elastyczna. Przy szybkiej utracie wagi może zupełnie utracić jędrność oraz pozostać w nadmiarze.
Otyłość groźna dla stawów
Otyłość to nie tylko zagrożenie chorobami serca, układu krążenia i cukrzycą. Może mieć ona pośredni wpływ na rozwój jeszcze wielu innych chorób, ale to przede wszystkim ogromne obciążenie dla stawów. Choroby nie muszą rozwinąć się u każdego (a zwłaszcza nie wszystkie naraz), jednak każdą otyłą osobę dotkną problemy ze stawami. Pojawiają się trudności z poruszaniem, ból, w końcu ograniczona zdolność ruchu i poważne zmiany zwyrodnieniowe stawów, które są w zasadzie niemożliwe do cofnięcia. Trzeba reagować już na pierwsze objawy problemów ze stawami, być może będzie konieczna rehabilitacja. Jeżeli się to zlekceważy, ból bardzo szybko doprowadzi do tego, że osoba otyła przestanie ćwiczyć i ruch zostanie w ogóle ograniczony do minimum. To takie błędne koło, bo bez aktywności ruchowej trudno będzie wyjść z otyłości – a dolegliwości z niej wynikające będą narastały.
Zmiana trybu życia kluczem do uzyskania prawidłowej wagi
No dobrze, a co w przypadku, kiedy senior nie czuje potrzeby zadbania o prawidłową wagę? Wiele starszych osób nie lubi zmian – jakichkolwiek, także w sposobie odżywiania czy trybie życia. Często pojawiają się także tłumaczenia, że w rodzinie wszyscy mieli problem z nadwagą, że to całe odchudzanie i tak nic nie da, a w ogóle to szkoda czasu na sport i wyrzeczenia w jedzeniu. Szczególnie, jeżeli przez całe życie dana osoba odżywiała się niezdrowo, będzie bardzo trudno przekonać ją do zmiany nawyków żywieniowych.
Otyłość u takiego człowieka mogła pojawić się bardzo późno. Wcześniej dzięki aktywności ruchowej udawało się mu utrzymać prawidłową wagę lub występowała u niego tylko lekka nadwaga. Waga poszła w górę w tempie ekspresowym, kiedy po zakończeniu aktywności zawodowej codzienna dawka ruchu drastycznie spadła. Warto zauważyć, że senior może nawet nie potrafić przygotowywać innych potraw, niż te, które spożywał dotychczas, a niekoniecznie są one dobre dla jego zdrowia.
Bardzo ważna będzie nie tylko edukacja seniora w zakresie konsekwencji otyłości dla zdrowia, ale również pomoc w zmianie trybu życia. Bliscy seniora powinni zachęcić go do wizyty u dietetyka czy nawet wybrać się z nim, jeśli tego potrzebuje. Warto także wyszukać kilka prostych przepisów na dietetyczne potrawy ze składników, które polecił specjalista i pomóc starszej osobie nauczyć się je przyrządzać. Jeżeli trudno jest przekonać seniora do aktywności ruchowej, najlepiej będzie po prostu mu towarzyszyć. Można wybierać się razem na spacery czy kupić sobie karnety na basen i regularnie tam uczęszczać. Najważniejsze, by nie lekceważyć otyłości i nie traktować jej jako coś normalnego u osób starszych. Może ona znacznie pogorszyć jakość życia i wpłynąć na rozwój groźnych chorób.