Nowotwory u osób starszych
Warto wiedzieć, jak można zwiększyć szansę na wcześniejsze wykrycie zmiany nowotworowej u starszej osoby. Warto wiedzieć także, jak wpłynąć na to, żeby zmniejszyć ryzyko wystąpienia nowotworu w wieku senioralnym. Podstawą jest zdrowy i aktywny tryb życia, niezależnie od wieku, a także wykonywanie koniecznych badań profilaktycznych.
Nowotwory w dalszym ciągu najczęściej wykrywane są u osób starszych. Dzieje się tak za sprawą tego, że wiele rodzajów nowotworów rozwija się w organizmie bardzo długo, a objawy mogą być znikome lub zupełnie niecharakterystyczne. Innym powodem takiego stanu rzeczy jest fakt, że osoby w wieku senioralnym wciąż jeszcze zbyt rzadko pamiętają o badaniach profilaktycznych, które pozwoliłyby na wykrycie zmiany nowotworowej w jej wczesnym, często całkowicie uleczalnym stadium. Kolejną przyczyną jest spadek naturalnej odporności organizmu towarzyszący procesowi starzenia się, co powoduje zwiększoną podatność na zachorowanie. Rak oczywiście może powstać także w wyniku długoletnich zaniedbań zdrowotnych, takich jak bardzo zła dieta czy trwanie w nałogu palenia papierosów.
Rak często rozwija się w ukryciu
Trzeba pamiętać o tym, że rozwijający się rak w ogóle nie musi dawać objawów. Ból czy wyczuwalne dotykiem zmiany zwykle pojawiają się już w bardzo rozwiniętej fazie choroby i wówczas całkowite wyleczenie jest już bardzo utrudnione, jeżeli nie niemożliwe. W przypadku chorób nowotworowych nie można więc czekać na objawy i liczyć na to, że skoro nie dzieje się nic niepokojącego, to znaczy, że wszystko w porządku. U starszych osób zaczynają się pojawiać rozmaite dolegliwości, często utrudniające codzienne życie, jednak nie zagrażające życiu w sposób bezpośredni. Często odwracają one uwagę od badań profilaktycznych w kierunku nowotworu. Pocieszeniem jednak jest fakt, że często przy badaniach diagnostycznych pod kątem innej choroby, udaje się wykryć istniejące już zmiany nowotworowe. W takim przypadku można mówić o szczęściu, że choroba została wykryta i rozpoznana, a odpowiednie leczenie wdrożone. Nie powinno się jednak liczyć na taki łut szczęścia, tylko pamiętać o badaniach profilaktycznych.
Profilaktyka chorób nowotworowych
W Polsce w ostatnich latach prowadzonych jest mnóstwo kampanii na rzecz zwiększenia świadomości społecznej w zakresie profilaktyki raka piersi, raka szyjki macicy czy raka prostaty i coraz więcej osób poddaje się odpowiednim badaniom profilaktycznym. Nieco gorzej sytuacja wygląda, jeśli chodzi o profilaktykę nowotworów układu pokarmowego. W celu wczesnego wykrywania takich nowotworów starsze osoby powinny pamiętać o wykonywaniu zaleconych przez lekarza badań, w tym także gastroskopii i kolonoskopii. Częstotliwość tych badań jest zależna od indywidualnych uwarunkować danego pacjenta i powinna zostać ustalona z lekarzem.
Niezbyt dobrze wygląda również profilaktyka raka skóry, ponieważ wiele starszych osób lekceważy zmiany widoczne na ich skórze, zrzucając ich powstanie wyłącznie na karb wieku, kiedy to przecież naturalne jest, że pogarsza się stan skóry. W tej sytuacji zmiany, które powinny niepokoić i zostać przebadane, nie są w ogóle zauważane przez seniora. Jeśli chodzi o osoby starsze, które nie zaprzestały palenia papierosów, powinny one pamiętać o kontrolnym wykonywaniu prześwietlenia płuc, częstotliwość powtarzania takiego badania wskaże lekarz. To badanie ma jednak pewną wadę – widać na nim dopiero rozwinięte zmiany. Warto rozmawiać ze swoim lekarzem na temat profilaktyki nowotworowej, z pewnością wskaże on odpowiednie badania, które powinny być wykonywane w celu zmniejszenia ryzyka przeoczenia rozwijającego się nowotworu i pozwolą wykryć wszelkie niepokojące zmiany.
Leczenie nowotworów u osób starszych
Ważnym zagadnieniem jest także to, że leczenie zmian nowotworowych u osób starszych jest trudniejsze i obarczone większym ryzykiem. Wiąże się także z nieco większym prawdopodobieństwem wystąpienia reakcji niepożądanych, niż w przypadku osób młodych. Organizm seniora gorzej sobie radzi z terapią leczącą nowotwór, może dojść także do synergii negatywnego oddziaływania na zdrowie wraz z inną obecną chorobą przewlekłą. Nie oznacza to jednak w żadnym wypadku, że seniorzy powinni rezygnować z leczenia onkologicznego.
Kluczem do sukcesu leczenia jest często odpowiednio dobrany lek i terapia adekwatna do ogólnego stanu zdrowia starszej osoby. Dobór właściwego leczenia dla osoby cierpiącej także na inne schorzenia i przyjmującej wiele różnych leków jest bardzo trudny. Jednak dzięki wykryciu zmiany nowotworowej możliwe jest właściwe monitorowanie choroby i odpowiednie jej wygaszanie; nawet jeżeli w danym przypadku jest to proces czasochłonny. Wdrożenie leczenia onkologicznego czy nawet sama czujna obserwacja rozwoju choroby i reagowanie w porę może wydłużyć życie pacjenta i poprawić jakość tego życia. Mimo trudności w leczeniu, nie powinno ono zostać zaniechane. Bardzo często u osób starszych nowotwór rozwija się wolniej niż u młodych. Trzeba pamiętać o tym, że powikłania i nieprzewidziane reakcje organizmu na leczenie mogą zdarzyć się u chorego w każdym wieku, nie jest to domena wyłącznie osób starszych.
Diagnostyka nowotworu u seniora
Diagnostyka nowotworu u osób starszych jest jeszcze tym trudniejsza, że często pierwsze objawy, jakie się pojawiają, są wiązane z istniejącymi już chorobami. Nowotwór bardzo często przez długi czas dobrze się ukrywa i maskuje wśród symptomów innych chorób. Niewłaściwe jest także traktowanie nowych dolegliwości jako coś naturalnego w podeszłym wieku. Zawsze powinny być one diagnozowane, ponieważ mogą właśnie świadczyć o pojawieniu się poważnej choroby.
Jeżeli z organizmem zaczyna się dziać coś dziwnego, czego wcześniej nie było; objaw jest nawracający lub trwały, to nawet jeśli na tle innych bardziej dokuczliwych dolegliwości wydaje się być niewielkim problemem, powinno się wykonać badanie właśnie pod kątem nowotworu. wiele problemów zdrowotnych osób starszych, jak dolegliwości bólowe, pogorszenie słuchu czy wzroku, są co prawda bardzo uciążliwe w życiu codziennym, jednak zwykle nie stanowią bezpośredniego zagrożenia dla życia. Inaczej jest w przypadku choroby nowotworowej, która może dawać znikome objawy, jednak jest śmiertelnym zagrożeniem. Podstawą do właściwej profilaktyki zdrowotnej jest przede wszystkim zrozumienie, że nie należy lekceważyć rosnącego z wiekiem ryzyka wystąpienia nowotworu.
Jakie mogą być pierwsze objawy nowotworu u osoby starszej?
Przede wszystkim niepokojące są złe wyniki podstawowych badań czy badań specjalistycznych, jednak lekarz po zapoznaniu się z nimi rozpocznie dalszy proces diagnostyczny, więc nadzór lekarski nad stanem zdrowia jest już zapewniony. Do lekarza należy także na bieżąco zgłaszać się z dolegliwościami, nie tylko z wynikami badań. Warto wiedzieć, kiedy zgłosić się do lekarza, który skieruje na badania. Jakie objawy powinny być wskazaniem do konsultacji medycznej? Przede wszystkim takim wyznacznikiem powinny być długo utrzymujące się objawy, nawet jeżeli nie są one silnie natężone i „można się do tego przyzwyczaić”.
Powtarzająca się tygodniami podwyższona temperatura, słaby ból brzucha, bóle głowy, nudności, nagły spadek wagi czy powiększenie węzłów chłonnych mogą nie być drobnymi dolegliwościami. Mogą się okazać pierwszymi oznakami rozwijającego się raka (różne objawy w zależności od umiejscowienia nowotworu i tego, jaki narząd został zaatakowany), jeżeli się długo utrzymują. Bezwarunkowo wymagają one konsultacji lekarskiej. Bardzo ważne jest poinformowanie lekarza nie tylko o rodzaju dolegliwości, ale także o czasie ich trwania.
Zmniejszenie ryzyka raka
Rzecz jasna wieloletnie zaniedbania organizmu są często niemożliwe do całkowitego nadrobienia w zaawansowanym wieku. Warto jednak podjąć pewne działania profilaktyczne, nawet jeżeli dotychczas nie prowadziło się zdrowego trybu życia. Pierwszym krokiem powinno być rzucenie palenia, jeżeli jeszcze nie udało się rozstać z tym nałogiem. Warto także postarać się o przywrócenie prawidłowej masy ciała, jeżeli występuje nadwaga lub otyłość. Nadliczbowe kilogramy bardzo obciążają organy wewnętrzne, a także także utrudniają ewentualne leczenie. Należy także zadbać o właściwą dietę. Warto zrezygnować z soli, przygotowywać lekkie i pełnowartościowe posiłki oraz wypijać dużą ilość płynów. Takie postępowanie pomoże zadbać o prawidłową pracę układu trawiennego. Do tego trzeba oczywiście pamiętać o powtarzaniu odpowiednich badań, których rodzaj i harmonogram należy ustalić ze swoim lekarzem. Takie działania profilaktyczne mogą wpłynąć na zmniejszenie ryzyka rozwoju raka oraz pomogą odpowiednio wcześnie wdrożyć właściwe leczenie.