Gdzie osoba starsza może uzyskać pomoc?

Niektóre osoby starsze, szczególnie samotne lub schorowane, mogą potrzebować dodatkowej pomocy, ponieważ nie są w stanie poradzić sobie ze wszystkimi codziennymi sprawami samodzielnie. Niestety często takie osoby nie wiedzą, gdzie i jak mogą zwrócić się po pomoc. Bywa nawet, że nie wiedzą o tym, że jakiś rodzaj pomocy im przysługuje. Warto rozmawiać w rodzinie o możliwościach dodatkowej pomocy osobie starszej.

Rodzina seniora nie zawsze ma możliwość zapewnienia mu potrzebnej opieki i wsparcia, jednak pomocy można szukać nie tylko u bliskich. Bardzo ważne jest, by nie pozostawiać seniora samemu sobie i nie zamiatać jego problemów pod przysłowiowy dywan. Nie zawsze starsza osoba chce lub potrafi się przyznać do tego, że nie radzi sobie sama i pomoc jest jej potrzebna. Z tego względu ważne jest, by rodzina interesowała się problemami i życiem codziennym nestorów, a w razie potrzeby podejmowała z nimi temat skorzystania z dodatkowej pomocy. Zdarza się także, że bliscy nie są w stanie opiekować się bardzo schorowanym seniorem, szczególnie jeśli wymaga on opieki przez cały czas. Są też osoby starsze, które nie mają rodziny i trudno im funkcjonować samodzielnie bez żadnego wsparcia. Warto wiedzieć, jakie są formy pomocy seniorom i gdzie można uzyskać taką pomoc.

Zgłoszenie się po pomoc

Sam fakt zgłoszenia się po pomoc do instytucji lub organizacji często stanowi ogromną barierę dla seniora i jego rodziny. Wynika to z różnych powodów, czasami jest to poczucie poniesionej porażki, czasami pojawiają się rozmaite pretensje i roszczenia członków rodziny względem siebie. Są osoby, które wychodzą z przekonania, że „na starość” wszelką pomoc powinny nieść dzieci czy wnuki, i tylko takiej pomocy oczekują i ją przyjmują. Oczywiście zapewnienie osobie starszej opieki i godziwego życia jest niezwykle ważne, jednak czasem może daleko wykraczać poza możliwości rodziny.

Bliscy starszej osoby także mają swoje obowiązki, pracują na utrzymanie, mają prawo do odpoczynku. Trudno więc wymagać, żeby ktoś porzucił swoje źródło utrzymania i w stu procentach poświęcił swój czas seniorowi, a przecież są sytuacje, kiedy taka ustawiczna opieka nad osobą starszą jest niezbędna. Nawet jeżeli nie jest konieczna całodobowa obecność przy seniorze, zapewnienie opieki seniorowi może absorbować o wiele więcej czasu i sił, niż bliscy są w stanie poświęcić. W takiej sytuacji warto poszukać pomocy z zewnątrz, w końcu po to jest ona organizowana, by z niej korzystać. Zakres takiej pomocy może być bardzo różny, w zależności od potrzeb seniora – może być tylko niezbędnym uzupełnieniem opieki, jaką zapewnia osobie starszej jej rodzina, a może to być nawet całodobowa i kompleksowa opieka w przypadku bardzo schorowanych seniorów. Celem jest przecież zapewnienie jak najlepszego komfortu życia, nie powinno się więc z góry przekreślać możliwości skorzystania z zewnętrznej pomocy.

Ośrodki Pomocy Społecznej – jak pomagają seniorom?

W Polsce bardzo niewielu seniorów korzysta z form wsparcia proponowanych przez ośrodki pomocy społecznej. Ta grupa jest tak mała przede wszystkim ze względu na rygorystyczne wymagania, które muszą zostać spełnione, aby otrzymać pomoc. W praktyce oznacza to, że ten rodzaj pomocy dedykowany jest przede wszystkim najuboższym, często samotnym seniorom. Pewną formą pomocy jest zasiłek pielęgnacyjny, który przysługuje osobom starszym powyżej 75 roku życia oraz osobom ze znacznym stopniem niepełnosprawności. Czym innym jest jeszcze dodatek pielęgnacyjny, który przysługuje niepełnosprawnym emerytom oraz osobom po 75. roku życia. Świadczenia te nie mogą być łączone, dodatek pielęgnacyjny przyznawany jest z urzędu.

Senior może się starać także o uzyskanie świadczenia w postaci usług opiekuńczych dostosowanych do poziomu jego sprawności. Warto zaznaczyć, że przez osobę samotną należy rozumieć nie tylko seniora nie posiadającego rodziny, ale także samotnie zamieszkującego, któremu rodzina nie jest w stanie zapewnić pomocy. Usługi opiekuńcze mogą być świadczone w miejscu zamieszkania seniora lub w specjalnym ośrodku. Aby dowiedzieć się szczegółów i złożyć odpowiednie wnioski należy udać się do właściwego ze względu na miejsce zamieszkania ośrodka pomocy społecznej.

Opieka domowa może być finansowana z ramienia NFZ

W tej sytuacji przewlekle lub obłożnie chorego seniora odwiedza w domu pielęgniarka, która wykonuje przy nim wszystkie niezbędne czynności pielęgnacyjne. Do skorzystania z takiego świadczenia potrzebne jest skierowanie od lekarza pierwszego kontaktu. Do zadań pielęgniarki należy także instruowanie osoby sprawującej na co dzień opiekę nad seniorem w zakresie jego właściwej pielęgnacji. W ramach świadczeń NFZ można także korzystać z pomocy pielęgniarki środowiskowej, na przykład po powrocie seniora ze szpitala.

Możliwe są także nieodpłatne domowe wizyty pielęgniarki lub lekarza, wskazanych w deklaracji wyboru składanej w jednostce POZ (podstawowej opieki zdrowotnej), w której zapisany jest senior obłożnie lub przewlekle chory. Pomoc w postaci domowej opieki pielęgniarskiej jest możliwa także w przypadku seniorów z problemami o podłożu psychicznym. System przyznawania dodatkowych świadczeń seniorom niestety nie jest doskonały i w rzeczywistości takie formy pomocy bardzo często nie odpowiadają faktycznym zapotrzebowaniom. Wciąż zapewnienie opieki seniorowi w ogromnym stopniu jest przenoszone na barki jego rodziny. Co w takim razie w sytuacji, kiedy rodzina może wspierać seniora, jednak nie w takim stopniu, w jakim tego potrzebuje?

Zamieszkanie seniora z rodziną

Rozwiązaniem, które jest często wybierane, jest wspólne zamieszkanie seniora z rodziną. W wielu przypadkach impulsem do podjęcia takiej decyzji jest nagłe zachorowanie lub pogorszenie się stanu zdrowia seniora, który dotychczas radził sobie samodzielnie. Podjęcie takiej decyzji jest bardzo trudne nie tylko dla rodziny, u której ma zamieszkać senior, ale także dla niego samego.

Takie rozwiązanie powinno być bardzo dobrze przemyślane, ponieważ zbyt pochopne działanie może przynieść więcej szkody niż pożytku. Diametralnie zmieni się wspólne życie rodziny pod jednym dachem. Może być zupełnie różne nie tylko od poprzedniej sytuacji, ale także od oczekiwań względem nowej. Obie strony muszą mieć tego świadomość i godzić się na to, aby w przyszłości było możliwe wypracowywanie kompromisów. Jeżeli pomimo gruntownego przemyślenia wszystkich za i przeciw przed wspólnym zamieszkaniem, z czasem okazuje się, że nie do końca się to sprawdza, nie należy uparcie brnąć nadal w tą sytuację, tylko poszukać innego rozwiązania. Narastający konflikt w rodzinie nie będzie służył nikomu ani nie będzie pozytywnie oddziaływał na zdrowie seniora.

Opieka przy ciężkiej chorobie

Nie ma co ukrywać, że ciężka choroba seniora jest bardzo dużym wyzwaniem, któremu trudno stawić czoła. Samotni seniorzy w takim przypadku zwykle są kierowani przez centrum pomocy rodzinie lub ośrodek pomocy społecznej do specjalistycznych ośrodków, w których mogą liczyć na całodobową opiekę. Jeżeli senior ma rodzinę, ale nie jest ona w stanie udźwignąć kompleksowej opieki nad seniorem, również warto rozważyć zapewnienie mu opieki w ośrodku. Tutaj oczywiście potężną barierą mogą być koszty. Umieszczenie seniora w prywatnym domu opieki bez wątpienia zagwarantuje mu opiekę na najwyższym poziomie, jednak wiąże się to z dużymi kosztami.

Alternatywą dla prywatnego domu opieki jest umieszczenie seniora w domu opieki społecznej. Wniosek o przyjęcie może złożyć sam senior lub inna osoba za zgodą seniora w ośrodku pomocy społecznej . Koszt pobytu seniora pokrywany jest z jego dochodów do 70% ich wysokości. Jeżeli nie jest to kwota wystarczająca do pokrycia pobytu, resztę dopłaca rodzina starszej osoby. Jeśli tej rodziny nie ma dopłaca gmina, z której senior został skierowany do domu pomocy społecznej. Jeżeli natomiast nie ma potrzeby, by senior cały czas pozostawał pod opieką, a tylko np. na czas obecności innych domowników w pracy, takim pomocnym rozwiązaniem może być także dom dziennego pobytu. Analogicznie jak w przypadku domu pomocy społecznej, wniosek o przyjęcie do domu dziennego pobytu składa się w ośrodku pomocy społecznej. W DDP senior ma zapewnioną opiekę i towarzystwo, a także ciekawe zajęcia.

Opieka paliatywna

Jeżeli natomiast stan zdrowia seniora jest zły ale stabilny i wymaga on opieki paliatywnej, rozwiązaniem może być opieka paliatywna w domu, umieszczenie seniora w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub hospicjum. W przypadku opieki paliatywnej w domu, jest to możliwe wyłącznie przy ogromnym zaangażowaniu rodziny, i jest to doświadczenie niezwykle trudne. Rodziny, które decydują się na takie rozwiązanie, mogą korzystać z pomocy poradni medycyny paliatywnej.

Jeśli chodzi o zakład opiekuńczo-leczniczy, jest to placówka do której chory senior może być skierowany na wniosek lekarza na podstawie dokumentacji medycznej. Pobyt w takim zakładzie jest odpłatny, są to jednak wyłącznie koszty zakwaterowania i wyżywienia, nie ma odpłatności za świadczenia zdrowotne. Jeżeli rodzina ma do tego warunki, może zdecydować się na hospicjum domowe – chory przebywa w domu, ale ma tam zapewnioną opiekę lekarską i pielęgniarską. Zorganizowanie domowego hospicjum również odbywa się na wniosek lekarza. Podobnie jest także ze skierowaniem chorego do hospicjum stacjonarnego. Ważną informacją jest to, że każda zgłoszona osoba za swoją zgodą i na wniosek lekarza musi otrzymać miejsce w hospicjum. Jeżeli nie jest to możliwe w ośrodku najbliższym od miejsca zamieszkania, musi zostać znalezione dla tej osoby miejsce w innym odpowiednim ośrodku.

Dostęp do informacji

Czasami pomoc, jakiej wymaga senior, może mieć zupełnie inny charakter. Chodzi tutaj chociażby o porady z różnych dziedzin, np. załatwiania formalności, prawa, profilaktyki zdrowotnej, nauki obsługi rożnych urządzeń i innych. Warto poświęcić chwilę uwagi także temu rodzajowi pomocy, ponieważ jest to również istotna płaszczyzna życia seniora. Często senior poszukuje informacji na jakiś temat lub ma do załatwienia pewne sprawy, a nie do końca wie, jak się za to zabrać. Oczywiście idealną sytuacją byłoby, gdyby mógł się z takimi kwestiami zwrócić do swoich bliskich. Nie zawsze jednak jest to możliwe, chociażby ze względu na odległość czy inne okoliczności.

Warto wiedzieć, że różne instytucje i organizacje prowadzą rozmaite akcje i kampanie informacyjne dla seniorów. Prowadzone są właśnie po to, by ułatwić im codzienne życie oraz pomóc się odnaleźć w przestrzeni publicznej i pośród rozmaitych nowości. Bardzo często różnego rodzaju spotkania tematyczne dedykowane seniorom organizowane są przez urzędy miast i gmin, a także fundacje zajmujące się seniorami. Informacje o takich wydarzeniach można znaleźć najczęściej w lokalnych gazetach. Najlepszym źródłem tych informacji bez wątpienia jest internet, w tym portale poświęcone seniorom.

Niezastąpione dobre relacje sąsiedzkie

Jeżeli senior wymaga drobnej pomocy w zwyczajnych czynnościach, takich jak zrobienie większych zakupów, albo potrzebują od czasu do czasu podwiezienia do lekarza czy pomocy przy załatwieniu sprawy w urzędzie, niezastąpieni okazują się zaprzyjaźnieni sąsiedzi. Takie sąsiedzkie przyjaźnie są szczególnie ważne, jeśli senior nie ma rodziny lub jego rodzina nie mieszka w pobliżu i nie ma czasu zaglądać do niego codziennie lub kilka razy w tygodniu. Układem doskonałym jest wzajemne wyświadczanie sobie drobnych sąsiedzkich przysług lub bezinteresowna pomoc zaprzyjaźnionemu seniorowi.

Czasami coś, co jest niezauważalnym drobiazgiem dla osoby młodej, jak choćby wniesienie ciężkich zakupów na wyższe piętra, dla starszego, schorowanego człowieka jest ogromnym wyzwaniem. Warto w taki sposób pomagać sąsiadom-seniorom, to nic nie kosztuje a dla starszej osoby to wielka pomoc. Zaprzyjaźniony sąsiad zwróci także uwagę, jeżeli w mieszkaniu seniora będzie się działo coś niepokojącego. Będzie mógł także szybko pomóc lub zawiadomić rodzinę czy pogotowie w razie nagłego pogorszenia samopoczucia seniora. Warto więc dbać o relacje sąsiedzkie i pielęgnować je, bo często są one naprawdę niezastąpione.

Gdzie można kierować się po pomoc?

Przede wszystkim warto przyjąć sobie zasadę, że kto pyta, nie błądzi. Jeżeli rodzina seniora lub sam senior potrzebuje pomocy, warto aby dowiadywał się o różne rozwiązania w swojej przychodni, oddziale NFZ, ośrodku pomocy społecznej czy centrum pomocy rodzinie. Cały czas wdrażane są nowe rozwiązania i tworzone są nowe formy pomocy. Ze względu na przemiany demograficzne w naszym kraju, czyli proces starzenia się społeczeństwa, zapewnienie godziwych warunków życia i dobrej opieki seniorom jest tematem bardzo pilnym i często poruszanym. Seniorów cały czas przybywa. Nieustannie są poszukiwane rozwiązania mające na celu zagwarantowanie im coraz szerszego dostępu do świadczeń medycznych i opiekuńczych.

W przypadku, kiedy rodzina opiekuje się schorowanym seniorem, dobrym pomysłem jest wyszukiwanie fundacji zajmujących się pomocą osobom starszym lub dedykowaną cierpiącym na konkretną chorobę. Warto szukać także grup wsparcia dla opiekunów osób starszych. Sprawowanie takiej opieki jest ogromnym obciążeniem dla opiekuna, zarówno fizycznym jak i psychicznym. Jeżeli chodzi o drobne wsparcie, typu zagospodarowanie wolnego czasu seniora, ustrzeżenie go przed samotnością i odosobnieniem społecznym, najlepiej poszukać działających w okolicy Klubów Seniora i spróbować przekonać seniora do zapoznania się z ich propozycjami i wybrania czegoś dla siebie. Ważne jest, by rodzina czynnie uczestniczyła w życiu seniora i włączyła się w rozwiązywanie jego problemów. Samotni, zdani na siebie seniorzy mają utrudnione zadanie. Mimo wszystko lepiej by starali się uzyskać pomoc, niż pogrążali się w swoich problemach.